De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad en van het college van burgemeester en wethouders (B&W). Hij is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid.
De gemeenteraad bepaalt waar het bestuur zich op hoofdlijnen mee bezighoudt en controleert het college van B&W. De raad bestaat uit gekozen volks-vertegenwoordigers. De burgemeester is voorzitter en zorgt voor een goed verloop van de vergadering. Een burgemeester is zelf geen lid van de gemeenteraad en mag dus niet stemmen of onderwerpen inbrengen. Hij mag wel tijdens de vergadering aan de beraad-slagingen deelnemen.
Het college van B&W bestuurt de gemeente; de burgemeester is voorzitter van het college. De burgemeester let erop dat het college het beleid op tijd voorbereidt, vaststelt en uitvoert. De burgemeester kan zelf onderwerpen voorstellen en in het college bespreken. De gemeenteraad controleert het college van B&W. De burgemeester kan als lid van het college van B&W ook speciale taken hebben. Hij houdt zich bijvoorbeeld bezig met personeel en organisatie, financiƫn en economische zaken. Of voorlichting en public relations. Het college van B&W beslist welke taken (portefeuilles) de burgemeester precies krijgt.
De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de gemeente. Hij moet voorkomen dat er overlast is, en ordeverstoringen bestrijden. Hij mag openbare bijeenkomsten verbieden als er geen garantie voor de veiligheid is. De burgemeester heeft daartoe het gezag over de politie en de brandweer.